«Άμιλλα» -Το πρώτο ποδοσφαιρικό Σωματείο της Κρήτης – FANTOMAS.GR

Λίγο πριν από το τέλος της Κρητικής Πολιτείας(1896 – 1913) και προ της επίσημης ενσωμάτωσης της Κρήτης στο ελληνικό κράτος το 1913, είχε ιδρυθεί το πρώτο ποδοσφαιρικό Σωματείο του νησιού. Το ποδόσφαιρο μαζί με το κρίκετ έφεραν στην Κρήτη, Άγγλοι και Σκωτσέζοι στρατιώτες. Αρχικά οι Κρητικοί παρακολουθούν αγώνες των βρετανικών στρατιωτικών αθλητικών ομάδων. Οι Βρετανοί είχαν διοργανώσει πρωτάθλημα και εκτός αυτού έδιναν αγώνες και με ομάδες πλοίων που στάθμευαν στην Κρήτη.

Ποιο ήταν όμως το πρώτο ποδοσφαιρικό Σωματείο του νησιού;

Από ό,τι φαίνεται, η εμφάνιση του άγνωστου μέχρι τότε αθλήματος δεν άργησε να προκαλέσει το ενδιαφέρον της τοπικής κοινωνίας.

Οι ντόπιοι παρακολουθούσαν με περιέργεια τις προπονήσεις των Βρετανών και, όπως έχει σημειώσει ο Φάνης Φλεριανός «Έλληνες οίτινες εμιμήθηκαν τους Άγγλους εις την ποδοσφαίρισιν σχημάτισαν ομάδας εις τας συνοικίας τους». («Η ιστορία του αθλητισμού στο Ηράκλειο», εφ. Κρητικά Χρονικά, 17-12-1945).

«Μετά την αποχώρηση των στρατευμάτων, νεαροί προερχόμενοι από τα μεσαία και ανώτερα κοινωνικά στρώματα της πόλης, αρκετοί από τους οποίους είχαν διδαχτεί το άθλημα από τους Βρετανούς, δημιούργησαν, το 1910-11, το πρώτο ποδοσφαιρικό Σωματείο στην Κρήτη, την «Άμιλλα».

Στο βιβλίο, «ΚΥΡΙΑΡΧΙΕΣ ΚΑΙ ΣΥΝΕΙΔΗΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΜΕΣΟΓΕΙΟ [1880-1920] (Έκδοση της Εταιρίας Κρητικών Ιστορικών Μελετών), στο κεφάλαιο με τίτλο «Πολιτισμικός ιμπεριαλισμός και σπορ στην ανατολική Μεσόγειο και την Κρήτη: Ο ρόλος των βρετανικών στρατευμάτων (1880-1912)» διαβάζουμε για το πρώτο ποδοσφαιρικό Σωματείο στην Κρήτη. Πρόκειται για ένα κείμενο που συνυπογράφουν ο κ. Γιάννης Ζαϊμάκης και ο Ben Petre. Ο πρώτος είναι Καθηγητής της Κοινωνιολογίας του Πολιτισμού και των Τοπικών Κοινωνιών στο Τμήμα Κοινωνιολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης και ο δεύτερος Φιλόλογος, μεταφραστής και καθηγητής ξένων γλωσσών

Το Σωματείο συστάθηκε από γόνους αστικών οικογενειών, οι περισσότεροι από τους οποίους είχαν αγωνιστεί σε φιλικές συναντήσεις με ομάδες Βρετανών στρατιωτών. Πρόεδρός του ήταν ο διακεκριμένος εκπαιδευτικός και πρωτοπόρος στη διάδοση του αθλητισμού στο Ηράκλειο, Ιωάννης Τζοβενής. Η «Άμιλλα» διεξήγαγε τις πρώτες επιδείξεις ποδοσφαίρισης στην Πλατεία Πρίγκηπος και αγωνίστηκε με ομάδες του γαλλικού Στόλου, που είχε καταπλεύσει στο λιμάνι του Ηρακλείου».

«Ντερμπιέ Μπεδενιέ» και «Φικρί Σιλήμ»

Οι Γιάννης Ζαϊμάκης και Ben Petre αναφέρουν κάτι επίσης εξαιρετικά σημαντικό ιστορικά. Τις κινήσεις της ελίτ της μουσουλμανικής κοινότητας: «Αντίστοιχες κινήσεις έγιναν, αμέσως μετά, στις ελίτ της μουσουλμανικής κοινότητας, με τη συγκρότηση των ποδοσφαιρικών Συλλόγων «Ντερμπιέ Μπεδενιέ» και «Φικρί Σιλήμ», που καταδικάστηκαν, όμως, σε συρρίκνωση και αφανισμό εξαιτίας ευρύτερων εξελίξεων. Οι ποδοσφαιριστές των μουσουλμανικών ομάδων είχαν μάθει την τέχνη του ποδοσφαίρου από τους Άγγλους, οι οποίοι είχαν χρησιμοποιήσει δύο Μουσουλμάνους ποδοσφαιριστές στις ποδοσφαιρικές συναντήσεις με τη Μεικτή των στρατευμάτων της Μάλτας.

Απ’ ό,τι φαίνεται από δημοσιεύματα του τοπικού Τύπου, αντιπροσωπευτικό συγκρότημα των Μουσουλμάνων ποδοσφαιριστών συναντήθηκε, τους πρώτους μήνες του 1911, με την «Άμιλλα»-«Χουριέλ», μπροστά σε ένα ενθουσιώδες και φανατισμένο κοινό προερχόμενο και από τις δύο κοινότητες της πόλης (Ζαϊμάκης 2012, 307-308). Ωστόσο, οι εθνικιστικές εντάσεις των Βαλκανικών Πολέμων και ο φανατισμός, που είχε μεταφερθεί και στις τοπικές αθλητικές αναμετρήσεις, δεν ευνόησαν την περαιτέρω ανάπτυξη του ποδοσφαίρου σε διαπολιτισμική βάση….»

Η Κρητική Πολιτεία αποτέλεσε το μεταβατικό στάδιο πριν την Ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα. Τον Μάιο του 1913, η Κρήτη παραχωρήθηκε στην Ελλάδα με τη Συνθήκη του Λονδίνου. Η Ένωση επισημοποιήθηκε με τελετή στο Φρούριο Φιρκά των Χανίων την 1η Δεκεμβρίου εκείνου του έτους, με την παρουσία του Πρωθυπουργού της Ελλάδας Ελευθερίου Βενιζέλου και του Βασιλιά της Ελλάδας Κωνσταντίνου Γλύξμπουργκ. Η ελληνική σημαία υψώθηκε στο ιστορικό Φρούριο του Φιρκά και, στην θέση ο όπου άλλοτε κυμάτιζε η τουρκική σημαία, στήθηκε μαρμάρινη επιγραφή, που έγραφε: “Τουρκοκρατία εν Κρήτη 1669-1913 Ήτοι, 267 έτη 7 μήνες, 7 ημέραι, έτη αγωνίας”.

• Η βασική φωτογραφία είναι από το 1899 και δείχνει δύο Λόxους του βρετανικού Στρατού να παίζουν ποδόσφαιρο. Υπάρχει στο blog «The British in Crete, 1896 to 1913» και φέρεται να έχει παραχωρηθεί από τον A. J. Pitman.
  Η τοποθεσία φαίνεται να είναι έξω από το «Ελληνικό Νοσοκομείο» στο Ηράκλειο, ένα ημιτελές κτίριο που αρχικά προοριζόταν για στρατώνας από τους Βρετανούς. Ωστόσο, χρησιμοποιήθηκε ως Βρετανικό Νοσοκομείο Μάχης.

Τα Χεντέκια το σημερινό στάδιο “Ελευθερίας” της Πόλης του Ηρακλείου

Είναι το μοναδικό Στάδιο της πόλης του Ηρακλείου. βρίσκεται στην ενετική τάφρο στο ευθύγραμμο τμήμα των τειχών, ανάμεσα στους προμαχώνες Παντοκράτωρα και Βηθλεέμ.

Οι ασπρόμαυρες φωτογραφίες είναι στα «Χεντέκια», Σημερινό Στάδιο “Ελευθερίας”, τόπος ιστορικά ποδοσφαιρικός με την “Άμιλλα”, την πρώτη ποδοσφαιρική ομάδα που ιδρύθηκε επίσημα στο Ηράκλειο το 1910-11 από το γιατρό Μιχάλη Γερωνυμάκη που αποτελούσε «έδρα» ποδοσφαιρική της εποχής αφού φιλοξένησε πολλές από τις ομάδες της πόλης που ακολούθησαν.